Wild from wild
Marqt
Comissioned
Meesterwerken
Nederlands eeuwenoude landbouwrassen
Na de tweede wereldoorlog moest de voedselproductie omhoog, in de tussentijd is het contact tussen mens en dier grotendeels verbroken. De dieren die ons hielpen bij het vormgeven van onze beschaving verdwenen uit onze leefomgeving. Sommige figuurlijk, andere letterlijk. De moderne bio-industrie heeft er voor gezorgd dat er nog maar enkele super productieve -maar genetisch zwakke- rassen over zijn, de oorspronkelijke rassen die daar de basis voor vormden komen bijna niet meer voor of zijn inmiddels uitgestorven.
In totaal telt Nederland een kleine honderd soorten zeldzame vee-rassen. Van de 144 rassen hebben 90 % de risicostatus “kritiek”, “bedreigd” of “kwetsbaar”. Zo zijn er nog slechts 50 raszuivere Nederlandse Landvarkens, 20 Hollandse land-eenden, 450 Fries rood-bonte koeien, 50 baardkuif hoenders en iets meer dan 1000 Veluwse heideschapen. Dat lijkt in sommige gevallen nog relatief veel, maar genetisch gezien is het bijna onmogelijk om opnieuw een gezonde populatie te realiseren.
Wetenschappers en experts waarschuwen ons voor het gevaar dat gebrek aan genetische variatie met zich mee brengt. Met name op lange termijn. Zij stellen dat de oorspronkelijke rassen niet alleen behouden moeten worden vanuit cultuur historisch perspectief maar vooral vanwege de genetische informatie die deze rassen bij zich dragen.
De Bij word niet vaak benoemd als landbouw ras. Toch speelt het dier een belangrijke rol binnen onze voedselvoorziening. De problematische situatie waarin het dier zich bevind toont aan hoe belangrijk het is om de genetische variatie binnen ons vee goed te beschermen.
De Zwarte Bij, onze enige inheemse bijensoort, was in zuivere vorm bijna volledig uit ons land verdwenen. Veel imkers kozen aan het begin van de vorige eeuw steeds vaker voor een hoog productief ras en lieten de Zwarte Bij links liggen.
Inmiddels weten we de Zwarte Bij steeds meer te waarderen, in tegenstelling tot de hoogproductieve Buckfastbij heeft de Zwarte Bij zich zonder inmenging van de mens weten te ontwikkelen.
Zo is de Zwarte Bij goed aangepast aan het lokale klimaat. Het ras anticipeert namelijk op de schommelingen in ons klimaat (die wij steeds vaker gaan mee maken). Hulp van de imker -bij- voeren- is niet nodig, de Koningin legt in dat geval gewoon minder eitjes. De Zwarte Bij vliegt met kouder, natter en winderiger weer en legt grote voorraden aan voor slechte tijden, wat haar een uitstekende bestuiven maakt. Doordat er nooit commercieel op geselecteerd is blijkt de soort ook weerbaarder voor ziektes en parasieten. Het scheelde niet veel en deze genetisch eigenschappen van de Zwarte Bij waren voor altijd verloren geweest.
Foto boven : Imker Mathijs Herremans zet zich in voor de Zwarte Bij